FIRIBGARLIK NIMA? TA’RIFI TURI VA UNING SALBIY OQIBATLARI

Firibgarlik nima? 

Firibgarlik - bu jinoyatchiga noqonuniy daromad keltirish yoki jabrlanuvchiga bo'lgan huquqni rad etish uchun mo'ljallangan qasddan aldamchi harakat. Firibgarlik turlariga soliq firibgarligi, kredit kartalari bilan firibgarlik, pul o'tkazmalari, qimmatli qog'ozlar va bankrotlik firibgarliklari kiradi. Firibgarlik faoliyati bir shaxs, bir nechta jismoniy shaxslar yoki umuman biznes firma tomonidan amalga oshirilishi mumkin.

Mamlakatimizda sud-huquq tizimini isloh qilish mustaqil respublikamizning asosiy yo‘nalishiga aylandi. Shu bilan birga, sud hokimiyatining inson huquqlarini samarali himoya qilish kafolati sifatidagi nufuzini oshirish, sudlarning tom ma’nodagi mustaqilligini ta’minlashga asosiy e’tibor qaratilmoqda.ularni jazolovchi organdan qonun ustuvorligini ta’minlovchi, oddiy odamlarning huquq va manfaatlarini himoya qiluvchi organga aylantirish, hokimiyatning alohida uchinchi tarmog‘i sifatida butun sud-huquq tizimini qayta ko‘rib chiqish va demokratlashtirish, sudlarni ixtisoslashtirishga e’tibor qaratildi. , fuqarolik, jinoyat, iqtisodiy va ma’muriy ishlar bo‘yicha alohida sudlar tashkil etilishi mamlakatimizda sud-huquq tizimini isloh qilish mustaqil respublikamizning asosiy yo‘nalishiga aylandi. Asosiy e’tibor sud hokimiyatining inson huquqlarini samarali himoya qilish kafolati sifatidagi nufuzini oshirish, sudlarning tom ma’noda mustaqilligini ta’minlash, ularni jazolovchi organdan qonun ustuvorligini ta’minlovchi, huquq va manfaatlarni himoya qiluvchi organga aylantirishga qaratilmoqda. oddiy xalq, butun sud tizimi hokimiyatning alohida uchinchi tarmog'i sifatida qayta ko'rib chiqildi va demokratlashtirildi, sudlar ixtisoslashtirildi, fuqarolik, jinoiy, iqtisodiy va ma'muriy ishlar bo'yicha alohida sudlar tashkil etildi. Sud-huquq tizimini isloh qilish masalasi ko‘rib chiqilmoqda. mamlakatimizni rivojlantirish strategiyasining 5 ta ustuvor yo‘nalishining muhim tarmog‘i bo‘lib, u inson huquqlarini samarali himoya qilish kafolati sifatida sud-huquq tizimiga alohida e’tibor qaratmoqda. Bu sudlarning nufuzini oshirish, ularning tom ma’nodagi mustaqilligini ta’minlashga qaratilgan. sudlar, ularni jazolovchi organdan qonun ustuvorligini ta’minlovchi, oddiy odamlarning huquq va manfaatlarini himoya qiluvchi organga aylantirish, keng ko‘lamli axborot va huquqbuzarliklarni tashkil etish maqsadida hokimiyatning alohida uchinchi tarmog‘i sifatida butun sud-huquq tizimini isloh qilish va demokratlashtirish. “Mening tumanim – mening sudyam” g‘oyasi asosida qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarni jamoatchilikka tushuntirish bo‘yicha targ‘ibot tadbirlari, barcha sudyalarni o‘zlari ishlayotgan tuman (shahar)dagi uchastkalarga doimiy ravishda bog‘lash, muammolarni o‘rganish va tizimli hal etish bo‘yicha joylardan tashqari uchrashuvlar o‘tkazish. ularda mavjud huquqiy muammolar, jumladan, ochiq muloqotlar. Ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2017-yil 11-oktabrdagi 35-son “O‘” qarorining 4-bandiga asosan. Firibgarlik bilan bog‘liq jinoyat ishlari bo‘yicha sud amaliyoti”: “Mulk egasiga yoki boshqa mulk egasiga xabar qilinishi lozim bo‘lgan yolg‘on ma’lumotlarni buzib ko‘rsatish yoki haqiqiy faktlarni yashirishga yoki bunday shaxslarni chalg‘itishga qaratilgan qasddan sodir etilgan harakatlar” deb ta’riflanadi. to'lovsiz egalik qilishda ifodalangan bo'lib, buning natijasida mulk egasi yoki boshqa shaxs yoki vakolatli organ mol-mulkni yoki unga bo'lgan huquqni, agar bu mulk yoki unga bo'lgan huquq boshqa shaxs tomonidan olib qo'yilgan bo'lsa, boshqa shaxsga o'tkazadi. Agar shaxsning o'zganing mol-mulkiga egalik qilish niyati u mol-mulkni olganidan keyin paydo bo'lgan bo'lsa, shaxsning xatti-harakatlari firibgarlik hisoblanmaydi va ma'lum holatlarga qarab, usul. Birovning mol-mulkini o'zlashtirib olish yoki tasarruf etish talon-taroj qilish (masalan, shaxs tomonidan qonun bilan berilgan mol-mulkni boshqarish, tezkor boshqarish, ishonchli boshqarish, yetkazib berish, saqlash, sotish va hokazolar uchun noqonuniy va tekin foydalanishi) hisoblanishi kerak.) O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 168-moddasiga muvofiq, firibgarlik jinoyati shaxs tomonidan haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan yolg‘on ma’lumotlarni berishga yoki oshkor etilishi lozim bo‘lgan haqiqiy faktlarni yashirishga qasddan urinishdir. mulk egasi yoki boshqa shaxs. , yoki mulk egasini yoki boshqa shaxsni yo'ldan ozdirish. Firibgarlikda ishonchni buzish deganda tajovuzkorning mulk egasiga yoki qaror qabul qilishga vakolatli boshqa shaxslarga nisbatan g‘arazli maqsadlarda ishonchni suiiste’mol qilishi tushunilishi kerak. mulkni uchinchi shaxslarga topshirish. Ishonch turli holatlar tufayli yuzaga kelishi mumkin, masalan, aybdorning rasmiy pozitsiyasi yoki uning jabrlanuvchi bilan shaxsiy yoki oilaviy munosabatlari) agar shaxsning harakatlarida jinoyat belgilari bo'lmasa, unga rioya qilmaslik uchun javobgarlik. fuqarolik qonunchiligi normalariga muvofiq. O'g'irlangan (soxta) kredit yoki to'lov kartasidan foydalangan holda birovning pulini o'g'irlash, agar pul mablag'lari bankomat orqali o'tkazilgan bo'lsa, birovning mulkini o'g'irlash deb tasniflanishi kerak. Biroq, o‘g‘irlangan (soxta) kredit yoki debet kartasidan foydalangan holda birovning bank hisobini o‘g‘irlashga, agar shaxs aldash yoki ishonchni suiiste’mol qilish yo‘li bilan kredit, savdo yoki xizmat ko‘rsatish tashkilotining vakolatli xodimini chalg‘itsagina yo‘l qo‘yiladi (masalan, savdo sohasida). yoki xizmatlar). tovarlar markazi yoki xizmatlar uchun to'lovni bank kartasidan foydalangan holda, kartaning qonuniy egasi o'rniga savdo kvitansiyasini imzolagan yoki uning nomiga soxta pasport taqdim etgan shaxs) firibgarlik sifatida tasniflanishi kerak. Ijtimoiy sug'urta to'lovlari, nafaqalar, boshqa pul to'lovlari (masalan, kompensatsiya, sug'urta to'lovlari yuzaga kelgan holatlar mavjudligi to'g'risida tegishli qarorlar qabul qilish) yoki qonun hujjatlariga muvofiq to'lovlar yoki mol-mulkni olish uchun asos bo'lgan boshqa mol-mulk (shu jumladan, oluvchining shaxsi, nogironligi , qaramog'ida bo'lgan shaxslarning mavjudligi, jangovar harakatlarda ishtirok etishi, ish imkoniyatlarining yo'qligi, sug'urta hodisasi sodir bo'lishi) vakolatli ijro etuvchi hokimiyat organlariga, mahalliy davlat hokimiyati organlariga, muassasalar yoki tashkilotlarga bila turib yolg'on ma'lumot berish firibgarlik sifatida tasniflanishi kerak. O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2017-yil 11-oktabrdagi 35-sonli “Firibgarlik bilan bog‘liq ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq firibgarlik o‘zganing mulkini qonunga xilof ravishda va tekin egallab olishda yoki huquqlar. aldash yoki ishonchni suiiste'mol qilish yo'li bilan mol-mulkka nisbatan, buning natijasida mulkdor (uning vakili), boshqa mulk egasi yoki vakolatli organ mulkni yoki unga bo'lgan huquqni boshqa shaxsga o'tkazadi, ya'ni bunga imkoniyat yaratadi. mulk yoki uni boshqa shaxs tomonidan olib qo'yish huquqi - egasiga xabar qilinishi kerak bo'lgan noto'g'ri ma'lumotlar yoki haqiqiy faktlarni yashirishga qaratilgan qasddan harakatlar haqida xabar berish;boshqa mulk egasiga yoki bunday shaxslarni chalg'itishga

                                                         Q.Q.Mamaraximov

Jinoyat ishlari bo‘yicha Zarbdor tuman sudi raisi